Baraka belgeseli ile isminden sıkça kelam ettiren Ron Fricke'i birinci olarak 1992 yılında izledik. 20 yıl sonra Samsara belgeseli ile tekrar karşımıza çıktı. Dünya ile ilgili gerçekleri yüzümüze tokat üzere çarptı.
Samsara, Sanskritçe lisanında “dünya” manasına gelirken Hinduizm ve Budizm dinlerinde “reenkaryasyon” ve “yeniden doğum döngüsü” manaları da taşımaktadır. Doğum, hayat ve vefata ve tekrar doğuma dikkat çeken Samsara, 25 ülkede 5 yılda çekilmiş yorumsuz bir belgesel olarak karşımıza çıkmaktadır.
1. İlk sahnede gördüğümüz “Bin El Dans” ismi ile anılan bu dans her sesi duyan merhamet tanrıçası manasına gelmektedir.
2. Belgesel bizlere birinci olarak doğal hoşlukları ve doğal afetleri göstererek başlar.
3. İnsan eliyle inşa edilmiş bu manastırların olduğu bölge de bir hoşluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
4. Sonrasında izlediğimiz sahnede keşişlerin “mandala” üretimlerini ve nasıl bir emekle üzerinde çalıştıklarını izliyoruz.
5. İlkel kabileleri de gördüğümüz belgeselde onlara ilişkin kültürlerin çağdaş dünyada da hala devam ettiği gözler önüne serilmiştir.
6. İlkel kabilelerin ömür alanlarından bir anda,
7. Modern bir toplum imajı veren yollarla döşeli bir kente kameraların çevrilmesiyle o iki zıt ayrımı gözler önüne seren direktör ömrün zıtlıklarını çok net bir halde gösteriyor.
8. Ardından gördüğümüz şahısların insan mı yoksa birer robot mu olduğuna dair bir ikileme düşüyorsunuz. Yüzlerindeki ifadesizlik sizi bir mana boşluğuna sürüklüyor.
9. Ofiisinde oturan bu adamın bir müddet sonra kendisine yaptığı yeni yüz tabirleri, iş hayatının iki yüzlülüğünü gözler önüne seriyor.
10. Yine 21. yüzyıla ilişkin bir manzara olan bu ofiste insanların akşam saati olmasına karşın nasıl önemli bir biçimde emek verdiğini görmemiz bize hizmet kapitalizminin son durumunu göstermeye yetiyor.
11. “Seri üretim bandı” olmadan kapitalizmden bahsetmek elbette olmaz. Binlerce insanın seri üretim bandında gördüğümüzde aklımıza “yabancılaşma” kavramı geliyor. Ürettiği esere, etrafındakilere ve kendisine yabancılaşan binlerce insanı gösteren bu manzara koca dünyada sıkışmış kalmışlığı sembolize ediyor.
12. Yine diğer bir fabrikada, insanların nasıl çalıştığına dair bir görüntüyle karşılaşıyoruz.
13. İşte bu görsel… Son günlerde ülkemizde de çok tartışılan bu manzara, hayvanlara yaptığımız zulmün resmidir.
14. Vee tüketim toplumu olmanın olmazsa olmazı; alışveriş. Beşerler artık hayatın manasını tüketmekte buluyor. Bizler tüketim kültürünün birer kesimiyiz.
15. Ancak tüketimin de belirli bir bedeli var: Obezite. 21. yüzyılın kaçınılmaz sonu olan tüketim hastalığı, tüketmeye son veremediğimiz için devayı mide küçültme ameliyatlarında buluyoruz.
16. Günümüzde hoşluk algısının da bir bedeli var. Belirli bir standarda sahip hoşluk için de çeşitli spor merkezleri mantar üzere türemektedir.
17. Ve seks sanayisi. Kimsenin konuşmadığı fakat herkesin bildiği bu sanayinin tek eseri oyuncak bayanlar değil.
18. Ayrıca seks emekçileri de bir oyuncak değil, hisleri olan bu cihana ilişkin insanlardır.
19. Görüntüler bir anda güç kaidelerde çalışan maden emekçilerine geliyor. Ve bilmediğimiz dünyalarda insanların yaşadığı zorluklar bir formda yüzümüze çarpıyor.
20. Ve çöplüklerden gereksinimlerine karşılamaya çalışan küçük büyük bir yığın insan…
21. Yine dünyadaki zıtlığı özetleyen bir görsel. Gece kondu görünümlü lüks konutlar.
22. Tüketimin ve lüksün ne boyutta olduğunu yüzümüze vuran gösterişli tabutlar. Ölmenin bile bir statüsü var!
23. Bireysel silahlanmanın boyutunun bir ilkel kabileyi bile kapsadığını görmek insanı şaşırtıyor.
24. Bu fotoğrafta da ABD'li bir aileyi görüyoruz. Silah sanayisinin geldiği boyutu bu iki fotoğraftan anlamak mümkün.
25. Ardından tüm dinlere birebir uzaklıkta değinen belgeselde tüm semavi dinlerin ibadet hallerini izliyoruz.
26. Son sahnede ise binbir emek ile yapılan “mandala”nın bozuluşunu görüyoruz. Burada “Samsara” sözünün manasında bahsettiğimiz doğum, hayat ve yok oluşa bir gönderme yapılıyor. Her şey bir gün yok olur. Yok olmaya mahkumdur.
