Meclis’te MHP dışındaki muhalefet partilerinin karşı çıktığı Libya tezkeresi 184’e karşı 325 oyla kabul edildi Anadolu Yakası Escort Böylelikle Türk askerinin Libya’ya gönderilmesinin önü resmen açılmış oldu. Pekala Libya’yı bu kadar özel kılan ne? Ülkedeki siyasi durum nasıl? Bölgede ekinliği olan ülkeler kim ve ne istiyorlar?
Libya’da Muammer Kaddafi’nin devrildiği 2011’de başlayan iç savaş hala sürüyor
Birleşmiş Milletler’in BM siyasi tahlil eforları da bugüne kadar muvaffakiyete ulaşmış değil
İki farklı hükümet tarafından yönetilen Kartal Escort ve coğrafik olarak da üçe bölünmüş durumda olan Libya’da yabancı ülkelerin de bu çatışmaya giderek daha çok müdahil olması ve farklı kümeleri desteklemesi çatışmaların sürmesinde kıymetli rol oynuyor
Libya’nın Trablus Maltepe Escort ve Sirte üzere batısındaki kentleri BM tarafından desteklenen ve milletlerarası alanda tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti; doğu kesitlerini ise Tobruk merkezli General Halife Hafter‘e bağlı kümeler denetim ediyor.
Libya’nın büyük oranda çöl olan güney kısımlarının denetimi de lokal aşiretlerin elinde
Birleşik Arap Emirlikleri BAE Mısır Rusya Kurtköy Escort Fransa Katar ve İtalya da Libya’daki duruma bir formda dahil olan ülkeler ortasında yer alıyor
Son olarak Türkiye de Libya’ya asker göndermeye hazırlanıyor
BBC Türkçe Servisi de Libya’da alanda tesirli olan siyasi aktörler kim?Hangi ülke ne istiyor? mercek altına aldı.
Mustafa Fayez al Sarraj Pendik Escort
2016 yılında BM’nin arabuculuğunda varılan mutabakat çerçevesinde kurulan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin başbakanı ve Cumhurbaşkanlığı Konseyi’nin de lideri
Haftar Trablus ve Misrata bölgelerini denetim ediyor Buralardaki lokal milis güçlerinin yanı sıra Müslüman Kardeşler de dahil olmak üzere İslamcı örgütler ve eski Savunma Bakanı Osama el Cuveyli’ye bağlı güçlerin de dayanağını alıyor
Sarraj birebir vakitte Türk hükümetinin de Libya’da desteklediği kümesi temsil ediyor
Türkiye Nisan ayında Trablus’a karşı başlatılan taarruz karşısında Sarraj idaresine insansız hava araçları ve ekipman takviyesi vermeye başladı
Sarraj Kasım ayı sonunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İstanbul’da yaptığı görüşmenin akabinde deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına ait bir mutabakat muhtırası imzaladı
Geçen hafta içerisinde de Sarraj hükümeti bir mektup yazarak Türkiye’den resmen asker talep etti
Türkiye’nin bu takviyesinin ardında Sarraj’ı destekleyen kümeler ortasında Libya’da Müslüman Kardeşler’in de olması ve bu kümeye yakın bir isim olmasının tesirli olduğunu söyleyenler de mevcut
General Halife Hafter
Libya’nın üçte ikisi General Halife Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu’nun denetimi altında bulunuyor
General Halife Hafter bilhassa 2014’ten bu yana güçlendi ve ülkenin stratejik yerlerini ele geçirmeye başladı
Hafter Türkiye ve Katar’ı Libya’da İslami bir idare kurmaya çalışmakla suçluyor Temmuz ayında Hafter’e bağlı güçler altı Türk denizciyi rehin aldı ve daha sonra özgür bıraktı
Hafter bilhassa 2019 yılında İslamcı kümelere yönelik operasyonlarını ağırlaştırdı ve Nisan ayında da Trablus’a karşı taarruza geçti
Mısır Suudi Arabistan ve BAE’nin askeri dayanağını aldığı biliniyor Hatta Mısır ve BAE’nin Libya Ulusal Ordusu’na takviye vermek hedefiyle hava operasyonları düzenlediği de belirtiliyor
Türkiye
Türkiye 2011 yılında iç savaşın başlangıcından bu yana Libya’da faal ülkeler ortasında yer alıyor
Önce Muammer Kaddafi’ye karşı çaba eden ve Bingazi’de ağırlaşan silahlı kümeleri destekleyen Türkiye Libya’da iki farklı hükümetin ortaya çıkmasının akabinde Sarraj’a dayanak verdi
Türkiye’nin bilhassa Hafter’in operasyonlarının ağırlaştığı periyotta insansız hava araçlarıyla İHA Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne bağlı güçlere takviye verdiği bildiriliyor
Ayrıca silah ve özel harekatçıların da Libya’ya gönderildiği argüman ediliyor
Türkiye Kasım ayında Sarraj hükümeti ile deniz yetki alanları ve güvenlik alanında bir işbirliği muahedesi imzaladı
Türkiye’nin bilhassa Doğu Akdeniz’de doğalgaz arama faaliyetlerle başlayan yeni gayret alanında elini güçlendirmesi için Sarraj’ın iktidarda kalması ve yapılan mutabakatın uygulanması gerekiyor
Mısır
Mısır cumhurbaşkanı Abdulfettah el Sisi
Mısır da Hafter’i destekleyen ülkeler ortasında başı çekiyor
Libya iç savaşının birinci yıllarında doğudaki silahlı kümelerin liderliğini yapan Hafter’in ülkenin doğu komşusu Mısır ile işbirliğinin bu devirlerde başladığı belirtiliyor
Mısır bilhassa 2013 yılındaki askeri darbeden bu yana Müslüman Kardeşler başta olmak üzere radikal olduğunu düşündüğü İslamcı kümeleri önemli bir güvenlik tehdidi olarak görüyor
Mısır hükümeti ülke hudutları içerisinde İslamcılara karşı ağır operasyonlar düzenlerken Libya’daki Sarraj idaresinin de bu kümeleri desteklediğini düşünüyor
Mısır’ın ayrıyeten Libya’ya yönelik çok önemli ekonomik çıkarları da bulunuyor 1991 yılındaki Körfez Savaşı’ndan bu yana Libya’dan aldığı ucuz petrol uygulamasının muahedesinin ülkenin istikrara kavuşmasının akabinde da devam ettirmek istiyor
Ayrıca savaşın sona erip Libya’nın yine yapılandırılmasında Mısır kendi şirket ve çalışanlarının de rol almasını umuyor
Birleşik Arap Emirlikleri
Libya’da son yıllarda giderek tesirli olan ülkelerden birisi de BAE
Geçtiğimiz yıllarda BAE Hafter ile Sarraj ortasında siyasi bir tahlil bulunması için yürütülen müzakerelere evsahipliği yaptı
Sarraj’ın Hafter’in ülkenin başkanı olmasını kabul etmemesi üzerine bu görüşmeler başarısız oldu ve Hafter Nisan ayında Trablus’a karşı taarruza başladı
Ayrıca Hafter’i destekleyen klasik ve toplumsal medya mecralarının finansmanının da BAE’den geldiği istikametinde argümanlar da bulunuyor
BAE radikal İslam’la global çapta gayret etme emelinin bir modülü olarak Hafter’in desteklenmesi gerektiğini savunuyor
Rusya
Uzunca bir müddet her iki kümeyle da temasını korudu Lakin son periyotta Rusya’nın dayanağının Hafter’e bağlı kümelere hakikat kaymaya başladığı görülüyor
Özellikle 2019 yılıyla birlikte Rusya ile Hafter ortasındaki görüşmeler de ağırlaştı
Son devirde Rusya’da özel bir güvenlik şirketi olan Wagner Group’un Libya’ya savaşçı yolladığı istikametindeki argümanlar da artmaya başladı
Rusya bu savları yalanlıyor
Rusya’nın Libya’daki öncelikleri ortasında Kaddafi devrinde yapılmış güç mutabakatlarını devam ettirecek istikrarlı bir idare kurulması var
Ayrıca Suriye’deki iç savaşın sona yaklaştığı bir devirde Libya’da kendisine yakın bir idarenin misyona gelmesi Rusya’nın Akdeniz’deki varlığını da güçlendirecek bir gelişme olarak gösteriliyor
Amerika Birleşik Devletleri
Libya’da NATO’nun hava operasyonları ve uçuşa yasak bölge ilan edilmesiyle Kaddafi’nin devrilmesinde değerli rol oynayan ABD son devirde yaşananlar karşısında net bir tavır takınmış değil
ABD Hafter ile direkt temas kuruyor 20 yıl ABD’de yaşayan ve ABD vatandaşı olan Hafter’in CIA ile geçmişte ilişkisi olduğu tarafında de ortaya atılan tezler var
Hafter Trablus’a yönelik taarruzu başlattığında devrin ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile telefonda bir görüşme yaptı
ABD basını bu görüşmede Amerikan idaresinin Hafter’e operasyon için yeşil ışık yaktığını bildirmişti
ABD daha sonra Hafter’in Libya’daki çatışmalardan sorumlu olacağına dair bir karar taslağının BM Güvenlik Konseyi’ne sunulmasına mani oldu
İtalya
İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio
İtalya Libya’ya coğrafik yakınlığından ötürü buradaki gelişmeleri en yakından takip eden Avrupa ülkelerinden birisi
Libya Akdeniz’i geçerek İtalya üzerinden Avrupa’ya ulaşmak isteyen mültecilerin Afrika’daki en değerli çıkış noktalarından birini oluşturuyor
İtalya’nın mülteci akınını durdurmak için Ulusal Mutabakat Hükümeti ile birlikte çalıştığı ve takviye verdiği belirtiliyor
Geçen yıl Libya’da tansiyonun yine yükselmesinin akabinde İtalyan yetkililer de devreye girerek müzakereler yürütmüştü
Fransa
Fransa ile Libya’da tesirli bir başka Avrupa ülkesi İtalya’nın çıkarları pek örtüşmüyor
Fransa’nın Kuzey Afrika’daki en temel önceliğini radikal İslam ve bunun dolaylı olarak Avrupa’da yaratabileceği tehditleri denetim altına almak
Bu nedenle Fransa vakit zaman Libya Çad sonundaki radikal İslamcı kümelere yönelik hava operasyonu düzenliyor
Fransa Libya’da direkt rastgele bir taraf tutmasa da Hafter’e karşı gayret eden birtakım radikal kümelere yönelik hava operasyonları da Hafter’in alandaki ilerlemesine yardımcı oluyor
