İç Titreten Görünüşüyle Doğa ve İnsanın Harmonisini Yansıtan Muhteşem Akım: Land Art

Land Arka, sınırsız gereç çeşitliliği ve sınırsız yer ve vakit anlayışıyla, adeta sanata çizilen bütün hudutları yok etmekte. Galerilere, salonlara, duvarlara sığma uğraşına bir reaksiyon. Sanatkarın tercihine nazaran taş, toprak, kum, buz, yapraklar, tüyler ve pek çok doğal materyal kullanımıyla gerçekleştirilen eserler ortaya çıkıyor.

Eserlerini oluşturma biçimlerinde doğa-insan çatışması ortasında “insana ait” kalıcılığı yani aslında insanın tabiattan üstün olmadığını, onun modülü olduğunu gösterirler.

Başlıca sanatçıları 

“ABD’de Alice Aycock, Christo, Michael Heizer, Nancy Holt, Walter De Maria, Mary Miss, Dennis Oppenheim, Robert Smithson, Michael Singer, Mel Chin, James Turrell, Ana Mendieta, Alan Sonfist; 

Avusturya’da Christian Phillip Müller; 

Hollanda’da Jan Dibbets; 

İngiltere’de Richard Long, Hamish Fulton, Andy Goldsworthy” 

olarak sıralanabilir.

“Double Negative” isimli çalışmasında üç büyük granit kaya kesimini Sierra Dağları’ndan 100 kilometre uzaklıktaki Nevada Çölüne taşıyan ve bunları yerde açtığı betonla sıvalı çukurlara yerleştiren Michael Heizer’in çalışmasında rastlanır. 

Alanın öncülerine kısaca göz atalım;

Amerikalı heykeltıraş ve ressam. Büyük ölçekli heykelleri ile tanınmaktadır. Heizer, 1944 yılında Berkeley, Kaliforniya'da dünyaya geldi. Sanata ufak ölçekli heykeller ve fotoğraflar ile başladı. 1960'larda New York'u terkederek Nevada'ya taşındı. Bunu yapmasının temel nedeni müze salonlarına sığmayacak ölçüde büyük ölçekli heykeller yapmaya başlama kararı oldu. birinci büyük ölçekli yapıtı Double Negative isimli heykelidir. Heizer'ın yapıtları genelde yeryüzü ile ilgilidir. Birçok yapıtında Amerikan yerlilerine ilişkin tesirler görülür.

Doğada ve doğal gereçlerle yapıtlarını yaratmakta ve fotoğraflarını çekmektedir. Arazi sanatı hareketinin değerli ve tanınan temsilcilerinden biridir.

Beş değişik sanat okulundan reddedildikten sonra Bradfort ve Lancaster sanat okullarında tahsil görmüştür. Her yılın altı ayı İngiltere'de, öbür altı ayı ise dünyanın değişik bölgelerinde sanat çalışmalarını yapar. Birçok heykeltıraş gereçleri yontma ya da kesme yoluyla şekillendirirken sanatçı, yapıtlarını tabiatın kendi akışından yararlanarak oluşturmaktadır.Doğada ne bulursa o gereçle heykellerini yapar ve asla yaşayan hiçbir canlıya ziyan vermez.  Sanatın para ile sergilenmesine ve satılmasına karşı çıkar.

Jeoloji, kristallografi, endüstriyel atıklar ve bilimkurgu üzere alanlarda da çalışan bir sanatçı. 1960'larda modüler üniteleri ile çoğunlukla kristal yüzeyleri anımsatan minimalist çelik heykelleri ile dikkat çekti. Sonraki işlerinde bilhassa yere atma ve dökme üzere süreçleri işin içine katarak yer çekimi kavramıyla uğraşan heykeller yaptı. 1970 Nisan'ında Utah'taki Büyük Tuz Gölü'nün kuzeydoğu kıyısına en ünlü yapıtı olan “Spiral Jetty” inşa etti.

New York'ta yaşayan ve çalışan Amerikalı bir sanatçı, heykeltıraş, illüstratör ve bestekardı . Walter de Maria'nın sanatsal pratiği 1960'ların Minimal sanatı , Kavramsal sanatı ve Arazi sanatı ile ilişkilidir. Bilhassa Meksika’da yaptığı “The Lightning Field” isimli yapıtında o bölgede fırtınaların sık görülmesi üzerine çelik kullanarak yapay yıldırım tarlaları oluşturmuştur.

Long'un çalışması heykel sanatının performans sanatın ve kavramsal sanatın bir kesimi olması fikrini genişletti. Çalışmaları tipik olarak toprak, kaya, çamur, taş ve öteki tabiat bazlı materyallerden yapılmıştır. Stantlarda yapıtları tipik olarak performansları ve tecrübelerinin gereçleriyle ya da belgesel fotoğraflarıyla sergilenmektedir.

Turner Ödülünde dört sefer aday listesine giren tek sanatçı Long'dur . 1984, 1987 ve 1988'de aday gösterildi ve 1989'da White Water Line mükafatını kazandı .

Bu alanda yapıtları olan sanatkarlarımız Mehmet Ali Uysal, Yücel Dönmez, Ayşe Erkmen, Mehmet Kavukçu, Cengiz Tekin, Mustafa Duyuluer, Varol Topaç, Elçin Ekici olarak sıralanabilir.

Atatürk Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi'nde profesör olan Kavukçu, İnsan-doğa ilgisinde bilhassa iklime dikkat çeker. Yaşadığı coğrafyanın kuvvetli iklim şartları yapıtlarının ana gereçlerinden birini oluşturur. Mehmet Kavukçu, etraf kirliliği, atık oluşum ve israf bahislerinde farkındalık oluşturmak emeliyle çalışmalar gerçekleştirmiştir.

ODTÜ Mimarlık Fakültesi Kent ve Bölge Planlama Kısmı mezunu. Okurken seçtiği heykel dersi şu an bulunduğu sanat seviyesinin kıvılıcımını atmış. En bilinen yapıtlarından biri olan “Skin (Ten) 2” çalışmasının birincisini Fransa Meuse’da; ikincisini ise Belçika’nın Liege kentinde yer alan Chaudfontaine Park’ta bir şenlik için inşa etti.

Yapı Enstitüsünü bitirdikten sonra Devlet Tatbiki Hoş Sanatlar Yüksek Okulundan 1974 yılında mezun olan Yücel Dönmez, Tabiat Düzenlemeleri çalışmaları ile Türkiye’de birinci land arka çalışmalarını yapar ve sonraki yıl da dünyada kar üzerine fotoğraf yapan birinci sanatçı olarak Uludağ’da 300 metrekarelik birinci Kar Resmi’ni yapar. Daha sonra land arka çalışmalarını Chicago’da yapan Dönmez dünya sanat tarihine dünyada kar fotoğrafını birinci kere yapan sanatçı olarak geçer.

Çocukluk hayali hem gezip hem ressam olmak olan Topaç, sanatını bir iz sürme olarak anlatıyor. 1967 Ankara doğumlu sanatçı Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir Fotoğraf Heykel Müzesi ve Galerisinde Heykeltıraş ve Kültürpark Sanat Galerisi Koordinatörü olarak çalışmalarına devam ediyor. İzmir’de “Fermuar Çimen”, Kore’nin Gongju kentinde “Yuvarlanan Ağaçlar” ve Finlandiya’da “Algı Kapısı” üzere yapıtları mevcut.

1982'den beri özgür çalışan sanatkarın, 1984 ve 1985 yılarında, yağlıboya tekniği konusunda hazırladığı iki kitabı yayımlandı. 1995 yılında Almanya'da verilmekte olan “Tolerance” isimli sanat mükafatını kazandı. Nesne sanatkarı Serbay, Olimpos'un büyüleyici yerlerini, fotograf sanatkarı Timurtas Onan'in imajları ile Berlin Charlottenburg Müzesi'nin Arkeoloji Kısmında, 2007 yılında “Nekropolis” ismiyle sergiledi. Sanatçı tabiatta bulunmayan renkleri tabiat üzerinde rüzgâr, çamur ve güneş ile şekillendirir.

“Önde gelen Türk sanatkarlardan biri” olarak tanınan görsel sanatçı. Berlin'de ve İstanbul'da yaşıyor ve çalışıyor. Belli sitelerden, tarihlerden ve coğrafyalardan etkilenen Ayşe Erkmen’in çalışmaları bulunduğu toplumsal ve fizikî ortamı ele geçiriyor.