Dünya Tiyatrolar Günü Kutlu Olsun! İşte Tiyatro Edebiyatının Başyapıtı Olan 30 Oyun

Olmak Escort esenyurt ya da olmamak işte bütün problem bu

Belki de tüm tiyatro edebiyatının en meşhur monoloğu olan bu kelamlar Hamlet’i yalnızca tiyatro edebiyatının değil genel manada dünya edebiyatının en büyük yapıtlarından biri olarak ölümsüz kılmaya yetiyor

Sophokles’in başyapıtı dünya edebiyatının en kıymetli yapıtlarından biri olan Kral Oidipus birebir vakitte Freud’un Oidipus Kompleksi kavramını geliştirmesine de ilham veren yapıttır

Baba katilliğinin işlendiği oyunda Kral Oidipus Apollan tarafından lanetlenmiştir Onun yazgısında babasını öldürüp annesiyle evlenmek vardır

bookishardour files wordpress com

Alman edebiyatının klasikleşmiş ismi Goethe’nin ölümsüz yapıtı Faust kaynağını halk kıssaları ve efsanelerden alır ki Goethe’den öncede çeşitli hallerde yorumlanmıştır

Faust Goethe’nin neredeyse tüm ömrü boyunca yazarak tamamladığı bir yapıttır Urfaust adıyla 18 yaşında başladığı oyunu, 1806’da Faust I ve 1832’de Faust II adıyla iki büyük kısım halinde yazarak, 83 yaşında vefatından kısa bir müddet evvel bitirebilmiştir. 

Faust modernitenin trajedisini haber veren birinci büyük yapıt olarak kabul edilir

Üç Kuruşluk Opera Batı tiyatro tarihini kökten değiştiren Alman tiyatro yazarı Bertolt Brecht’in yazdığı ve en başarılı yapıtlarından biri kabul edilen müzikal tiyatro oyunudur

18 yüzyıl İngiliz Balad operası Dilenciler Operası’nın bir uyarlamasıdır Kapitalist bir dünyaya Marksist bir tenkit getiren oyun birinci kere 1928 yılında Berlin’de sahnelendi

Macbeth Shakespeare’in dört büyük tragedyasının sonuncusu ve kötülük üstüne yazdığı en derin ve en olgun yapıtıdır

Macbeth’teki kendine mahsus kötülük Ortaçağ’ın yarı karanlık ilkel atmosferinde kanlı bir saltanatın şiirsel hikayesine gerçek gelişir Bir isyanı bastırmış olan Macbeth tahta en yakın kişidir Kral olabilir öyleyse olmalıdır Evvel hükümdarı sonra cinayetin şahitlerini öldürür akabinde ise kuşkulananları ortadan kaldırır

Godot’yu Beklerken bir İngiliz olmasına rağmen Fransa’da yaşayıp Fransızca yazan Samuel Beckett tarafından 1948 yılında yazıldı ve 1953’te Paris’de sahneye kondu Vakitle ülke çapında bir ün kazandı 1954 yılında Beckett tarafından kimi değişikliklerle İngilizceye çevrildi ve diğer ülkelerde de sahnelenmeye başladı

Avangard olarak nitelenmesine rağmen süratle klasikleşti Yapıt çağdaş edebiyatın en değerli metinlerinden biri olarak kabul edilmektedir

İtalyan muharrir Cinthio’nun Berberî Kaptan isimli yapıtından esinlenilerek 1600’lü yılların başında William Shakespeare tarafından yazılan bir tragedyadır

Eserin konusu dört değerli karakterin yani Othello Desdemona Iago ve Cassio’nun etrafında dönmektedir Eser ırkçılık aşk kıskançlık ihanet ahlâk üzere temalar içermektedir

Oyunun baş kahramanı Othello’dan ismini alan yapıtın birçok sinema opera ve düzyazı uyarlaması da yapılmıştır

Sophokles’in en büyük oyunlarından biri olan Antigone haksızlıklara adaletsizliklere isyan etmenin trajedisidir

Antigone iki kardeşi de ölünce kral olan dayıları Kreon’un kardeşinin cesedinin gömülmesine müsaade vermemesi üzerine yasağı çiğneyerek gizlice kardeşinin cesedini gömer Bunun üzerine Kreon da Antigone’yi cezalandırır

Oyun yüzlerce yıl öncesinde yazılmış olmasına rağmen içerdiği görüş ve hisler bakımından yeniliğini korumakta günümüzde de sık sık sahnelenmeye devam etmektedir

Kral Lear Shakespeare’in ve dünya tiyatro tarihinin kıymetli oyunlarından biridir Tarihî bağlamıyla trajik olaylarıyla birçok yapıta esin kaynağı olmuştur

Rus edebiyatının en önemli müelliflerinden olan ve hikaye ve oyun alanında eser veren Anton Çehov’un 1889 yılında yazdığı Orman Cini isimli oyunu daha sonra maksattan mahrum hayatların işlendiği Vanya Dayı ya dönüştü

Bir çiftlikte toplanmış ve her biri kendi mutsuzluğuna gömülmüştür Karakterler adalet içinde can ıstırabı ve pişmanlıkla boğuşmaktadır

Yapıtta bariz bir kahraman olmadığı üzere olaylar da bir sonuca varmamaktadır

Rus edebiyatının dehalarından Gogol’un birinci kez 1836’da yayımlanıp sahnelenen oyunu Çarlık Rusyası’ndaki yozlaşmış bürokrasiyi eleştiren bir güldürüdür Oyunun konusunu Gogol’a büyük Rus şâir Alexander Puşkin önermiştir

W Shakespeare’in gençlik periyodunda yazdığı oyunlardan biri olan Romeo ve Juliet müellifin en başarılı yapıtları ortasında kabul edilir 1591 1595 yılları ortasında yazıldığı düşünülen oyun kaynağını Arthur Brooke’un 1563 yılında kaleme aldığı The Trajical History of Romeus and Juliet isimli İtalyan hikayeden alır

Düşman iki ailenin çocukları birbirlerine âşık olur ve bu aşk beraberinde hüzünlü bir son getirir

Aşıkların kullandıkları şiirsel lisan kaynağını mitolojiden alan benzetmeler lisanın imkanlarından ustalıkla yararlanılarak yapılan kelam oyunları yapıtı hem unutulmaz bir tiyatro oyunu hem de aşk hikayesi olarak hafızalara kazımıştır

Komedi cinsinin klasikleşmiş ustası Moliére Kibarlık Budalası isimli yapıtında kendini beğenmişlik görgüsüzlük sınıflar ortası çatışmalar vs üzere olgu ve hisleri işliyor

17 yüzyılda geçen oyunda hem yükselen burjuvazi hem de aristokrasi hicvedilmektedir Klasik hâle gelmiş evrensel bir güldürü

Bertolt Brecht tarafından 1939’da yazılmış bir oyun olan Cesaret Ana ve Çocukları Brecht’in vefatından sonra sinemaya da uyarlanmıştır

Cesaret Ana ve Çocukları hem Brecht’in hem de tiyatro tarihinin en uygun oyunlarından biri olarak kabul edilmektedir Ayrıyeten gelmiş geçmiş en iyi savaş karşıtı oyunlardan biri olarak da gösterilmektedir

Antik Yunan’dan günümüze politik hicvin ustası Aristophanes’in binlerce yıl sonra bile yaşadığı toplumsal şartlar ve tarihi koşullar içinde kaleme aldığı taşlamalar yeniliğini ve kozmikliğini muhafazayı başarmaktadır

Hayaletler Norveçli büyük müellif Ibsen’in yaşadığı devirde ülkesindeki yasak mevzuları yürekle deşmesi yüzünden çok sert reaksiyonlarla karşılaştığı ve yapıtının sansüre uğradığı bir burjuva tragedyasıdır

Oyun burjuva ömrünün dışarıdan görünüşünü ustalıkla kazıyarak geçmişte yapılmış nahoşlukları ahlaksızlıkları ve söylenmiş palavraları ortaya çıkarır İnsanların bir meta üzere alınıp satıldığı bu nizamda sevgiye müsamahaya özgürlüğe yer yoktur

a400 idata over blog com

20 yüzyıl tiyatro edebiyatının önde gelen muharrirlerinden olan Ionesco Gergedanlar isimli yapıtında bir kentte yaşayan insanların gergedanlaşmasını anlatır Bu durumda olmayan oyunun kahramanı Berenger ve sevgilisidir Lakin bir mühlet sonra kahramanın sevgilisi de gergedanlaşır

Oyunda gergedan metaforu üzerinden insanların tek tipleşmesi ve insanî niteliklerini yitirmesi eleştirilmektedir

Madam Ranevskaya yurdundan farklı geçirdiği beş yılın akabinde kızıyla birlikte konutuna ülkesine geri döner Lakin bu geri dönüş savurganlıklarıyla servetlerini son kuruşuna dek tüketen borçlandıkça borçlanan ailenin sonunun başlangıcıdır

Çalışanlarının paralarını bile ödeyemezken sazlı kelamlı eğlencelerden geri kalmazlar borçlandıkça harcarlar harcadıkça borçlanırlar Bir tek vişne bahçesi kalır ellerinde lakin onu bile koruyamazlar

Vişne Bahçesi büyük Rus muharririn en meşhur yapıtlarından biri

1939 1941 yılları ortasında ABD’de yaşarken yazmış ve 1943 yılında tamamlamıştır Sezuan ilk olarak 1943’te sahnelenmiştir Bu oyun da müellifin başka oyunları üzere epik tiyatro tarzındadır

Bir Yaz Gecesi Rüyası William Shakespeare’in 1600’lerin başında basıldığı kabul edilen romantik komedyasıdır Oyun evlilik ve aşk alakalarını mevzu almakla bir arada bu kurumlara ironik bir biçimde yaklaşmaktadır Mevzu Atina’da bir düğün etrafında geçmektedir Oyun içerisinde farklı sınıflardan farklı tiplerden hem aşklara hem de münasebetlere yer verilmektedir

Miller’ın Pulitzer Mükafatı kazanmış başyapıtı olarak kabul edilen Satıcının Ölümü isimli oyunu başarılı olmadan beşere yaşama hakkı tanımayan Amerika Birleşik Devletleri’ndeki acımasız kapitalist tertibin güçlü bir tenkididir

Oyun ülkedeki bu müsabaka sisteminde müsabakaya ayak uyduramayan yanılsamalar içinde kendini aldatan yaşlı bir satıcının nizamın insani olmayan kaskatı sert şartları ve toplumun uydurma bedelleri karşısında ailesi için kendini kurban edişinin trajik hikayesini anlatır

Venedik Taciri William Shakespeare tarafından yazılan genel olarak güldürü olarak değerlendirilmekle birlikte yapıttaki trajikomik öğelerden ötürü trajikomik olarak da değerlendirilebilecek yapıtıdır

Faust öyküsünün bir tiyatro yapıtı olarak en eski ve en başarılı uyarlamalarından biri Shakespeare’nin öncülü Christopher Marlowe tarafından gerçekleştirilmişti

Marlowe’nin Faust yorumunda Dr Faustus şeytana yenilen bir karakter olarak ele alınmıştır

Yüksek burjuvaziye mensup Organ kendini dinî inancının kuvvetine hayran olduğu Tartuffe’ün boyunduruğu altına bırakır Lakin Tartuffe koruyucusunun servetine göz dikmiş bir ikiyüzlüden öteki bir şey değildir

Moliére’den dini kullanan insanların iç yüzünü gösteren kozmik bir güldürü daha

Nobel Edebiyat Mükafatı sahibi felsefeci ve edebiyatçı Albert Camus’nün 1944 yılında son biçimini verdiği Caligula da sevdiği bayanın vefatının akabinde memnunluğu özgürlüğü gücü ve ahlâki pahaları sorgulamaya başlayan genç yaştaki Roma İmparatoru Caligula’nın sınırsız güç uğruna hiçbir maddeyi ve ahlâki bedeli tanımayarak hem Roma halkını hem de kendini yıkıma götürmesi anlatılmaktadır

Cyrano de Bergerac 17 yy’da yaşamış Parisli şâir oyun müellifi ve silahşör Savinien Cyrano de Bergerac’ın gerçek hayat hikayesinden esinlenilerek Fransız şair ve oyun yazarı Edmond Rostand tarafından yazılmış tiyatro edebiyatının ünlü yapıtlarındandır

Oyunun oynandığı devirde Atina’da çokça para harcanarak yeni bir donanma inşa edilmiş ve Sicilya Seferi ne çıkılmıştır Lakin sefer öncesinde kentteki İlah heykellerinin tahrip edilmesi batıl inançları artırır ve uğursuzluk olarak anılan bu olaydan sonra Atina da insan avı başlar Birçok düşünür olaya karıştığı kanısıyla azap görür ve öldürülür

Tüm bu gelişmelerden ötürü Platon’un Devlet i de olmak üzere ülkü devlet ve toplumun nasıl olması gerektiğini araştıran eserler verilir

Aristophanes de komedya çeşidinin çerçevesi içinde kalarak bir ütopya anlatmıştır Kuşlar isimli oyununda

Thomas Lanier Tennessee Williams’ın Pulitzer ile Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Mükafatlarını almış olan Kızgın Damdaki Kedi büyük arazi sahibi varlıklı bir Amerikan ailesi içindeki gizlenmiş gizli kalmış birtakım gerçeklerin ortaya dökülmesiyle yaşanan çatışmaların anlatıldığı psikolojik gerçekçi bir oyundur

Yazar insanların gerçeklerden kaçarak palavralarla aldatmacalarla kurdukları bir dünyadan kurtulmaları için tek çıkar yolun kararlılık ve sevgi ile gerçekleri olduğu üzere kabul etmeleri olduğunu vurgular

Fransız edebiyatının önde gelen şâirlerinden ve trajedi yazarlarından olan Racine’nin konusunu mitolojiden ve Truva Savaşı’ndan alan meşhur yapıtıdır

Oyun Aristofanes in gelenekçi bakış açısının bir örneği olarak görülür Euripides in vefatından bir yıl sonra yazılmıştır ve ülkede tragedya şairi kalmayınca Dionysos un Hades e gidip Euripides i geri getirmek istemesini mevzu alır