Büyük Buhran, 20. yüzyılın en çok hafızalara kazınan fotoğraflarının çekilmesi açısından ilham kaynağı oldu. Ülkede yaşanılan meseleler, sanata dönüştürülmeye başlandı. Ekmek kuyrukları, terk edilmiş konutlar ve umutsuz annelerin imajları Amerika'nın içinde bulunduğu durumu gösteriyor, bir yandan da ülkenin kültürel şuuruna ayna tutuyordu. Ama 'Bir Gökdelen Zirvesinde Öğlen Yemeği' isimli bu fotoğraf çalışması farklıydı.
Fotoğraf 1932 yılında, 2 Ekim'de New York Herald-Tribune'da yayımlandığından bu yana 88 yıl geçti. Ve o vakitten bu yana fotoğrafçılık tarihinin gelmiş geçmiş en değerli yapıtlarından biri olarak görülen bu fotoğrafla ilgili 10 büyüleyici gerçeği sizler için Mental Floss'tan derledik.
Kaynak: http://mentalfloss.com/article/502243/10…
Bahsi geçen fotoğrafımızı göstermekle başlayalım.
Rockefeller Center'ın inşaatında çalışan personeller, neredeyse 300 metre yükseklikle öğlen yemeği yiyorlar. Fotoğrafta New York'un hala inşa edildiğini, hala ilerlediğini ve hepsinden kıymetlisi hala çalıştığını görüyoruz.
1. Fotoğrafçının kimliği ile ilgili hala kuşkular var.
Bu personellerin fotoğrafları yıllardır hem hafızalarımızda hem de kullandığımız birçok toplu üretim eserinde yerini alsa da, kimse gerçekte bu fotoğrafı kimin çektiğini bilmiyor. Daima ortaya çıkan isim, bir müddetliğine dikkatleri üzerine çeken Charles C. Ebbets. Ama William Leftwich, Thomas Kelley üzere fotoğrafçılar da o gün oradaydı. Münasebetiyle Rockefeller arşivi ve Corbis, fotoğrafın sahibinin bilinmediğini söylüyor.
Corbis'te yönetici olan Ken Johnson'a nazaran, 1950'lere kadar fotoğrafçılar için standartların dışında bir fotoğraf değidi.
2. Fotoğraf sadece tanıtım içindi.
Her ne kadar fotoğraf çalışanların kent sokaklarından metrelerce yükseklikteki ömürlerini gösteriyor olsa da, hedefi sırf tanıtımdı. Elbette 11 tane çalışanın bir kiriş üzerinde öğlen yemeği yiyor olması her vakit gördüğümüz bir sahne değil.
“Bu manzara Rockefeller Center tarafından tanıtım emelli çekilmişti. Çalışanlar gerçek çalışanlar olmasına karşın, olay birçok fotoğrafçı ile organize edilmişti.”
Büyük Buhran periyodunda 15 milyon insan iş arıyordu. Fotoğrafın art planında aslında birçok insanın umutlarını içinde barındıran büyümekte olan bir kent ve iş gücü görüyoruz.
3. O gün, mevte meydan okuyan çok daha fazla fotoğraf çekilmişti.
Bu fotoğraf üzere birçok fotoğraf çekildi o gün. Bu 11 çalışanın öğlen yemeği yediği fotoğrafın yanı sıra, dört çalışanın da birebir biçimde bir yerde uzandığı ve âlâ bir şekerleme yaptığı fotoğraflar da çekilmişti.
Bu fotoğraf Acme Newspictures arşivinden, rakibi olan News Photos tarafından alındı.
4. Fotoğrafın asıl negatifi, Pensilvanya'da bir mağarada saklanıyor.
Orijinal fotoğrafın negatifi inançta tutulması açısından, dünyanın her yerinden sanat yapıtlarının, müzik kesimlerinin, hükümet evraklarının, fotoğrafların tutulduğu yüksek güvenlikli bir yer altında mahzeninde saklanıyor.
Bütün maden, evrakların eskimesini önlemek için ısı denetimi altında tutuluyor. Bu alanda birçok grup mahzenlerdeki bedelli modülleri inançta tutmaya çalışıyor.
5. Birazcık yıpranmış durumda.
Corbis fotoğrafı aldıktan sonra, cam negatif düşürüldü ve çatladı. Fotoğrafın geleceği hakkında telaş duymaya gerek yok. Johnson bu hususta “Negatifin kırılmasından önce fotoğrafın birçok kopyası yapıldı. Yani çalışmak için birçok yeterli kopyası şu anda mevcut.” dedi.
6. Fotoğraftakilerden iki adedinin kimliği belirlendi.
Fotoğraf makinesinin gerisindeki adam üzere, 11 çalışan da tarihin gizemleri ortasında yer alıyor. Bu insanların burada gerçek çalışanlar olduğunu biliyoruz, lakin o vakitlerde tutulan kayıtların çok da ayrıntılı olmaması üzere bir durum kelam konusu. Seán Ó Cualáin isimli direktör belgeseli için dokümanları araştırmaya başladığında, birtakım karşılıklar elde edebildi.
“Gerçekten sıfırdan başlıyorduk ve Rockefeller Center'ın arşiv sorumlusu Christine Roussel'ın takviyesi olmasaydı nitekim başımız büyük belada olurdu.”
Bütün gayretler sonunda çalışanlardan üç adedinin kimliği belirlendi; Joseph Eckner (soldan üçüncü) ve Joe Curtis (sağdan üçüncü). Öteki dokuz adamın ismi ise hala bilinmiyor.
7. İnşaatta 40.000 kişi çalışmasına karşın rastgele bir personel ve çalışma kaydı bulunmuyor.
Seán Ó Cualáin’in belgeseli Pat Glynn tarafından yazılan bir not üzerine başladı. Direktöre fotoğraf ile birlikte verilen nota bakıldığında, kestirimler Pat'in babasının ve üvey amcasının fotoğrafta yer alanlar olduğu düşünülüyor.
“En şaşırtan olanı ise, fotoğraf bu kadar ünlü olmasına karşın bizden evvel kimse fotoğrafçıyı ya da bu adamları bulmaya çalışmadı.” diyor Ó Cualáin.
Ó Cualáin, Glynn ile konuşarak daha fazla bilgi almaya çalıştı. Glynn fotoğraftakilerden birinin babası olduğunu sav ediyordu. “Fiziksel benzerlik nitekim şaşırtan.“diyen Ó Cualáin tıpkı vakitte rastgele bir kayıt olmadığı için direkt olarak teşhis yapmanın da güç olduğunu söylüyor.
Rockefeller Center’ın internet sitesinde 40.000'den fazla insan çalıştı. Rastgele bir kayıt bulunmaması ziyadesiyle şaşırtan. Münasebetiyle bu da tarihin gizemleri ortasında yer almaya başladı.
8. Çalışanlardan birinin Mohavk soyundan gelmiş olabileceği düşünülüyor.
Amerika'da bulunan göçmenleri düşündüğümüz vakit u çok da şaşırtan gelmese gerek. Bunun yanı sıra inşaat sırasında bütün yeteneklerini gösteren, New York ve Kanada'da yaşayan Mohavk soyundan gelenleri de düşünmekte yarar var.
Demir işçiliğinde olan yeteneklerini Kanada'daki inşaat projelerinde gösteren Mohavklar, bu sırada aileleri Kanada'da bırakarak pazar günleri 12 saatlik bir seyahatle kente geliyorlardı. Sonrasında iş bitince haftanın sonunda tıpkı yolu geri dönüyorlardı.
Her ne kadar hiçbiri mutlaklık kazanmasa da, fotoğraftaki çalışanlardan birinin (şapkalı ve ağzında sigara taşıyan) Mohavk soyundan Peter Rice olduğuna inanılıyor. Bunun yanı sıra var olan birçok isim daha olmasına karşın, hiçbiri katılık kazanmadı.
9. Bazı tarihçiler fotoğrafın göründüğü kadar tehlikeli olmadığından şüpheleniyorlar.
Her ne kadar fotoğrafta görünen kirişin altında rastgele bir şey olup olmadığını bilmesek de, birtakım tarihçiler fotoğrafta bizim göremediğimiz bir güvenlik tedbiri olduğundan bahsediyorlar. Her ne kadar bunun daha yeterli olduğunu düşünsek de, elbette bu da şimdi mutlaklık kazanmış değil.
10. Bu fotoğraf, Corbis'in en çok satan fotoğrafı.
1995-2016 yılları ortasında Corbis fotoğrafın negatifinin sahibiydi. Sonrasında ise Visual China Group'a satıldı. Her ay ortalama 100 satışı vardı.
