Yaşlanmayı bilakis çevirebilecek bir formül bulunduğunu söylesek inanır mıydınız? Uzun yıllardır süren çalışmaların sonunda bilim insanı tıpta çığır açacak bir projeye imza attılar. Gelin ayrıntıları birlikte inceleyelim 👇
Kaynak: https://time.com/6246864/reverse-agin…
Geçtiğimiz günlerde bilimde çığır açan bir gelişme yaşandı.
13 yıllık araştırmanın akabinde genetik profesörü ve Harvard Tıp Okulu Paul F. Glenn Yaşlanma Araştırma Biyolojisi Merkezi’nin eş direktörü Dr. David Sinclair ve meslektaşları sonunda yaşlanmayı neyin tetiklediği sorusunu yanıtladı.
David Sinclair, 12 Ocak’ta Cell’de yayınlanan bir çalışmada, yaşlanmayı hızlandırabilen yahut aksine çevirebilen “hücrelerin yaşlanma saatini” anlattı.
Yaşlanmayı inceleyen bilim insanları, öncelikle hücrelerde yaşlanma sürecini neyin yönlendirdiğini tartıştılar. Daha sonra da vakitle bir hücrenin olağan süreçlerini bozabilen ve hücre vefatı sürecini tetikleyebilen DNA’daki mutasyonlara odaklandılar.
Ancak bu teori, yaşlı insanların hücrelerinin ekseriyetle mutasyonlarla dolu olmadığı ve daha fazla mutasyona uğramış hücre yükü taşıyan insanların erken yaşlanmadığı gerçeğiyle uyuşmuyordu.
Bu nedenle Sinclair, epigenom ismi verilen genomun diğer bir kısmına odaklandı.
Tüm hücreler birebir DNA planına sahip olduğundan, epigenom, deri hücrelerinin deri hücrelerine ve beyin hücrelerinin de beyin hücrelerine dönüşmesini sağlayan şeydir. Epigenomlar bu dönüşümü farklı hücrelere hangi genlerin etkinleştirileceği ve hangilerinin sessiz kalacağı konusunda farklı talimatlar vererek yapıyor.
“Yaşlanmanın altında yatan, sırf hasarın birikmesi değil, hücrelerde kaybolan bilgidir.”
Cell makalesinde Sinclair ve grubu, fareleri hızlandırılmış bir vakit çizelgesinde yaşlandırmakla kalmayıp, birebir vakitte bu yaşlanmanın tesirlerini bilakis çevirebileceklerini ve hayvanlara gençliğin kimi biyolojik belirtilerini geri kazandırabileceklerini savunuyor.
Bu bilakis çevrilebilirlik, yaşlanmanın ana itici güçlerinin DNA’daki mutasyonlar değil, bir halde karşıt giden epigenetik talimatlardaki yanlışlar olduğu gerçeğini ortaya koyuyor. Çalışmaların sonuçları ise Sinclair’in teorisini destekliyor üzere görünüyor.
Fareler üzerinde çalışan Sinclair ve grubu, genç farelerin DNA’sında kırılmalar sağlayarak yaşlanmanın epigenom üzerindeki tesirlerini taklit ettiler.
Fareler bu formda ‘yaşlandıktan’ sonra, Sinclair birkaç hafta içinde farelerin hastalık belirtileri göstermeye başladığını gördü. Yine başlatma süreci ise hücrelere kendilerini yine programlama talimatı veren üç geni içeren bir gen terapisi formunda yapıldı.
Sinclair, hücrelerin epigenetik geçmişini büsbütün silmek istemedi, epigenetik talimatları sıfırlamak için onu tekrar başlatmanız kâfi. Dört faktörden üçünün kullanılması, fareleri tekrar gençleştirmeye yetecek kadar, saati yaklaşık %57 oranında geri döndürdü.
“Kök hücreler yapmıyoruz, kimliklerini tekrar kazanabilmeleri için vakti geri alıyoruz. Fakat ileriye ve geriye hakikat yaşlandıramayacağımız bir hücre tipini şimdi bulamadık.”
Peki bu süreç insanlarda işe yarayacak mı? Sinclair ve takımı, şu anda bu sistemi insan olmayan primatlarda test ediyor. Sistemi, bağ dokusuna katkıda bulunan insan nöronları, cilt ve fibroblast hücreleri ile laboratuvarda test ediliyor.
Sinclair 2020 yılında, uyguladıkları bu sürecin yaşa bağlı olarak artan görme bozukluklarına düzgün geldiğini söylemişti. Mevcut sonuçlar, sistemin yalnızca bir doku yahut organa değil, tüm bedene uygulanabileceğini göstermektedir. Sinclair, gen tedavisi direkt göz bölgesine enjekte edilebildiğinden, insanlarda bu yaşlanma bilakis çevrilmesini test etmek için kullanılan birinci şartın göz hastalıkları olacağını söylüyor.
“Bu sistemi bedenin kısımlarını gençleştirmek için kullanabiliriz ve umarım ihtilal niteliğinde ilaçlar yapabiliriz.”
Bu gelişme ise kalp hastalığı üzere kronik durumlar ve hatta Alzheimer üzere nörodejeneratif bozukluklar dahil olmak üzere birçok hastalığın, onlara yol açan yaşlanma sürecini aksine çevirerek hastalıkları büyük ölçüde tedavi edilebileceği manasına gelebilir.
‘Artık yaşlı bir insan gördüğümde ona yaşlı gözüyle bakmıyorum, yalnızca sistemi tekrar başlatılması gereken biri olarak bakıyorum. Artık problem gençleşmenin mümkün olup olmadığı değil, ne vakit olacağı problemi.”
