Geçmişten günümüze fotoğraf sanatının değişimi, sanatla ilgisi olmayanların bile dikkatini çekecek kadar büyük. Pekala bu değişimin nedeni nedir? 16.yüzyıldan 20.yüzyıla sanatın devir periyot nasıl değiştiğini, nedenleri ile irdeleyeceğiz.
Lenaorda da Vinci’nin Mona Lisa’sından Tracey Emin’in ‘My Bed’ine nasıl geldik? Bu değişimin nedeni toplum mu yoksa sanatkarın hür iradesi mi? Geçmişten günümüze sanatın evrimini gelin birlikte inceleyelim. Çok şaşıracağınız ayrıntılar sizi bekliyor.
Kaynak: https://twitter.com/culturaltutor/sta…
Geçmişten günümüze sanata ne oldu? Nasıl değişti? Sanat geçmişte nasıldı?
Hepsini nedenleriyle inceleyeceğiz.
Sanattaki bu devasa değişimin asıl nedenini görebilmek için olaya daha geniş bir perspektiften bakmamız gerekiyor. Örneğin, Michelangelo bir sabah birdenbire uyanıp bir ilham geldiği için resmetmedi ‘Adem’in Yaratılışı’ tablosunu…
1508 yılında Papa II. Julius tarafından Sistine Şapeli’ni boyaması için görevlendirildiğinde ortaya çıktı bu eser.
Aynı biçimde Raphael de… Bu eser, Vatikan’daki Apostolik Sarayı’ndaki bir dizi odayı boyamakla görevlendirildiğinde ortaya çıktı.
Raphael, üç kısımdan oluşan bir Rönesans vizyonu oluşturmakla görevlendirildi ve bu yapıtı yaptı. Biri filozoflar ve bilim adamları için, başkası sanatkarlar için ve bir oburu de Hristiyanlık için olmak üzere.
Leonardo Da Vinci’nin en ünlü iki tablosu ‘Mona Lisa’ ve ‘Son Akşam Yemeği’ (Last Supper) da sipariş üzerine yapılan eserler.
Last Supper, Milano’daki Santa Maria delle Grazie Manastırı’nın yemekhanesi için sipariş edilen bir fotoğraftı.
Mona Lisa ise sipariş üzerine yapılan bir portreydi.
Bu sanat yapıtlarının, bir maksat uğruna bir misyon olarak yapıldığı çok açık.
Biraz ileri gidelim ve bu yapıta bakalım. Bu ise, Jackson Pollock’un stüdyosunda tek başınayken büsbütün içinden gelerek yarattığı bir eser. Ortadaki fark tokat üzere hızımıza çarpıyor.
Sadece 5 yüzyıl ileri gittik.
Ve burada Michelangelo yahut Raphael’de olduğu üzere açık bir hedefi olan sanatı görmüyoruz.Burada gördüğümüz sanatkara nazaran sanat.
Eserlere bakınca, sanatkarın rolünün temelinden değiştiğini görüyoruz. Sanat, giderek daha entelektüel bir yola girdi.
Ve sonuç, Michael Craig-Martin’in 1973 tarihinde yarattığı Bir Meşe Ağacı (An Oak Tree) yapıtı oldu.
Sanatın değişiminde teknolojinin de ehemmiyeti büyük elbette. Artık kimse fotoğraf çektirmek varken portresinin yapılmasını istemiyordu eskisi üzere…
Ya da Venedik portresini almak yerine beşerler fotoğrafını çekmeyi tercih ediyordu.
Öte yandan, fotoğrafçılık sayesinde sanat artık vakit ve yerle sonlu kalmaktan kurtuldu da diyebiliriz. Düşününce, 19. yüzyıla kadar bir tablo, yalnızca tek bir yerde görülebiliyordu.
Fotoğrafçılık sanatı, ünlü yapıtların baskılarını basitçe erişilebilir hale getirdiğinde, artık herkes bir Da Vinci, bir Raphael ya da bir Guido Reni sahibi olabiliyordu.
Aynı cinsten ‘yeni’ sanat yapıtları üretmeye gerek kalmamıştı zira eski eserler esasen ölümsüzleşmişti.
Ve böylelikle sanatkarlar, insanların sevdiği yahut istediği şeyleri resmetme zorunluluğundan kurtuldu. Bu sebeple, Monet bahçesindeki zambakları iki yüz elliden fazla boyarken, Jackson Pollock da stüdyosunun etrafına boya atmaya ve yeni bir şekil oluşturmaya başladı.
Bu değişimden sonra 20. yüzyıl sanatkarları, çok yeni ve savlı eserler yaratmaya başladı. Kimi eleştirmenlerden övgüler alırken bazıları yerildi.
Birinci Dünya Savaşı sonrasında, büsbütün hayal kırıklığına uğramış sanatkarların çalışmaları sonucu sürrealizm doğdu.
Her devir, değişen dünya ve değişen ruh haline sahip sanatkarlar, sanatın değişimine katkıda bulundu.
Duchamp her şeyin sanat olabileceği fikrini ortaya koymuştu. Emin’in 1998 yılında yarattığı Yatağım’ (My Bed) isimli yapıtı de bu fikri onaylar nitelikte.
Bu olanları yalnızca maddiyata bağlamak da mümkün değil. Çünkü kamu sanatını ele alalım. César Baldaccini’nin Başparmak’ı ve Giambologna’nın Neptün’ü kamusal sanattır – fakat farklı şeyler yapmaya çalışıyorlar.
Evet, sanat değişti. Bu inkar edilemez bir gerçek.
Ancak ressamların rolünün değiştiği de çok açık.
Sanatçılar artık hiç olmadığı kadar özgür ve eskisi üzere oburlarının istekleri doğrultusunda değil, kendi istedikleri usulde sanatlarını yapıyorlar.
